Książka Jak system równomiernie temperowany popsuł harmonię to popularyzatorski, wielostronny i bardzo pożyteczny wykład prowadzący czytelnika (przede wszystkim muzyka, lecz i muzykologa – historyka muzyki, akustyka, czy stroiciela, a także czytelnika-humanistę) przez złożone zagadnienia natury dźwięku, harmonii, matematycznych i fizycznych podstaw określania ich wysokości, stosunków między nimi.
Fragment Wstępu Macieja Kazińskiego

Seria 3/2 pod redakcją Tomasza Wierzbowskiego prezentuje wszystko to, na co – podobnie jak w przypadku prawdziwie czystej kwinty – nie ma miejsca w naszym codziennym sposobie myślenia o muzyce i sztuce: co zostało zapomniane, wymazane bądź wyparte. Za ojca teorii dźwięków muzycznych uważany jest Pitagoras, który zauważył, że niektóre pary dźwięków zagrane jednocześnie brzmią zgodnie, a inne nie. Za pomocą monochordu ustalił, że wzajemne stosunki wysokości dźwięków tworzących konsonans wyrażają się w prostych liczbach. Interwał kwinty, wyróżniający się spośród innych najstabilniejszym współbrzmieniem, tworzyły w jego systemie dźwięki o wzajemnym stosunku częstotliwości 3:2. Ten „mocny” interwał musiał stać się podstawą każdego systemu muzycznego. Jednak jego akustycznie czysta forma, jaką zalecał Pitagoras, nie znalazła miejsca w muzyce europejskiej, dążącej do kompleksowości i kochającej doskonałą symetrię klawiatury fortepianu. Został więc odarty z części swego brzmienia i posłużył do stworzenia skali dźwiękowej w takim kształcie, jaki dziś znamy.

Autor pierwszej książki w serii, zatytułowanej Jak system równomiernie temperowany popsuł harmonię (i dlaczego powinno cię to obchodzić), Ross W. Duffin opowiada o negatywnych dla harmonii konsekwencjach powszechnego przyjęcia tego systemu strojenia w muzyce zachodniej, natomiast Stuart Isacoff w książce Temperacja. Jak muzyka stała się polem bitwy wielkich umysłów zachodniej cywilizacji nakreśla obraz kontrowersji, jakie na przestrzeni wieków towarzyszyły dyskusjom o wprowadzeniu takiego stroju. Dotychczasowym celem serii 3/2 jest zachęcenie czytelników nie do spojrzenia wstecz na minione dzieje poszukiwania idealnego stroju muzycznego, lecz raczej – na tyle, na ile to możliwe – do wyprawienia się w podróż wehikułem czasu: przyjęcia perspektywy ludzi, którzy nie dysponowali naszą dzisiejszą wiedzą.

Ross W. Duffin jest znany od wielu lat jako pełen wigoru gospodarz i producent radiowego programu Micrologus: Exploring the World of Early Music, emitowanego w amerykańskim radiu publicznym w latach 1981–1998. Urodzony w Londynie w Kanadzie, otrzymał tytuł licencjata na Uniwersytecie Western Ontario, a następnie obronił pracę magisterską i doktorat na Uniwersytecie Stanfordzkim. Obecnie jest profesorem muzyki w Case Western Reserve University, gdzie współtworzy programy studiów licencjackich i magisterskich. Nauczał muzyki dawnej podczas letnich warsztatów w Toronto, Vancouver, Amherst, MA Waszyngtonie, Oberlin, San Francisco i Los Angeles. Laureat prestiżowej nagrody Noah Greenberg nadawanej przez Amerykańskie Stowarzyszenie Muzykologów w uznaniu pracy, z której korzystają zarówno naukowcy, jak i artyści. Autor artykułów na temat muzyki dawnej, od XIII do XVIII wieku. Redagował A Josquin Anthology dla Oxford University Press (1999) oraz A Performer’s Guide to Medieval Music dla Indiana University Press (2000). Książka Duffina Shakespeare’s Songbook opublikowana przez W.W. Norton w 2004 roku otrzymała nagrodę Claude V. Palisca nadawaną przez Amerykańskie Stowarzyszenie Muzykologów.

-

Autor: Ross W. Duffin
Wstęp: Maciej Kaziński
Przekład i redakcja: Tomasz Wierzbowski